K! Cassubia

Dekiel NN Nazwa:
Polska Akademicka Korporacja Cassubia
Siedziba:
Warszawa
Data powstania:
1927 r.
Barwy:
złota – niebieska – czarna
Dewiza:
„Fortiter et constanter” („Śmiało i konsekwentnie”)

Rys historyczny

Sztandar Cassubii.

Cassubia została założona w 1927 r. w Warszawie. Postrzegała się jako korporacja chrześcijańska i należała do Zjednoczenia Polskich Akademickich Korporacji Chrześcijańskich.

Cassubia jest zaliczana do tzw. korporacji pomorskich. Jej głównym celem było “zespolenie Pomorza z całą Polską a Polskości z Pomorzem”. Miał być on osiągnięty poprzez “zaznajomienie szerokich warstw obywateli z kulturą pomorską, szerzenie zrozumienia polskości Kaszub i znaczenia Polskiego Morza”. Ideowym opiekunem korporacji był działacz kaszubski dr Aleksander Majkowski. Początkowo do korporacji należeli Pomorzanie i Kaszubi, z czasem zaczęli dominować ci ostatni. W pracy na rzecz spraw pomorskich Cassubia współpracowała blisko z poznańską K! Pomerania.

Korporacja Cassubia była najaktywniejszą korporacją pomorską w Warszawie. Działalność korporacji koncentrowała się w Stolicy oraz na Kaszubach, głównie w Kartuzach. W drugiej połowie lat 30-tych odbywały się coroczne zjazdy korporacji. Dnia 3 lipca 1938 r. nastąpiło w Kartuzach poświęcenie sztandaru Cassubii.

Komers Cassubii, 1936 r. (?).

Całkowita ustalona, choć fragmentaryczna imienna lista członków obejmuje 35 nazwisk członków korporacji.

O działalności Cassubii czy o spotkaniach jej członków w czasie wojny i w okresie powojennym brak informacji. Wiadomo, że wielu członków należało do organizatorów i działaczy Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego. W 1993 r. ostatni prezes Cassubii Antoni Skwiercz przekazał na ręce prezesa, działającego przy Zrzeszeniu, Klubu Studenckiego Pomerania Eugeniusza Pryczkowskiego przechowany w ukryciu od wybuchu wojny sztandar korporacji. Przy Oddziale Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Baninie działa od 2003 r. Klub Młodzieży Kaszubskiej “Cassubia”, który nawiązuje do tradycji korporacji.

Lista członków

Poniższa, niekompletna lista członków Cassubii obejmuje kilkadziesiąt nazwisk. Będziemy wdzięczni za jej uzupełnianie i korektę, przesyłanie danych biograficznych i fotografii członków korporacji (vide Kontakt), jak także za pomoc w poszukiwaniach materialnych śladów oraz wszelkich informacji o samej korporacji (vide Poszukiwania).

Lista członków

    Aleksander Arendt, Gdańsk 1996 r.

  1. Aleksander Arendt, (6 grudnia 1912 w Będargowie na Kaszubach - 1 stycznia 2002) absolwent Gimnazjum w Wejherowie 1934, oficer rezerwy WP, student prawa UW 1935-39, c. 1935, prezes Koła Akademików Kaszubów w Kartuzach, prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Pomorza w Warszawie 1935-1938 ?, żołnierz kampanii wrześniowej 1939, w konspiracji od 1943, od maja 1943 komendant naczelny TOW “Gryf Pomorski”, aresztowany w 1944 w Gdyni ps. “Konar”, “Dębina”, więzień obozu w Stutthofie, po wojnie pracownik administracji rządowej, m.in. komendant powiatowy Milicji Obywatelskiej w Kartuzach 1945, wicestarosta powiatu gdańskiego 1946, starosta kościerski 1947-48, w latach 1953-56 TW UB, działacz kaszubski, współorganizator 1956 i pierwszy prezes 1956-59 Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim OOP, Krzyżem Partyzanckim, medalami kaszubskimi

  2. Jan Bielawa, założyciel Cassubii 1927
  3. Daniel Boguszewski, lekarz weterynarii [prawd. tożsamy z Danielem Boguszewskim z Coronii]
  4. Jerzy Chrostowski, olderman 1932
  5. Franciszek Grucza, (1911-1993) ksiądz, publicysta, tłumacz Nowego Testamentu na język kaszubski, podczas okupacji należał do Tajnej Organizacji “Gryf”
  6. Roman Kossak-Główczewski, założyciel Cassubii 1927, akt. 1927-32, prezes 1932, skarbnik Akademickiego Koła Pomorzan 1932-?
  7. Alfons Grajewski
  8. Tadeusz Kitkowski, c. 1932
  9. Hubert Kloka, członek Legionu Młodych, c. 1932, wystąpił 1932,
  10. Robert Komkowski, (1913-2005) absolwent Gimnazjum w Wejherowie, absolwent prawa UW, prezes Cassubii, sekretarz Koła Akademików Kaszubów w Kartuzach, sekretarz Stowarzyszenia Przyjaciół Pomorza, po wojnie pracownik administracji państwowej, działacz regionalny, współzałożyciel (?) i wieloletni sekretarz Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, założyciel Towarzystwa Miłośników Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach oraz Związku Przyjaciół Pomorza.
  11. Konarzewski, barwiarz 1932
  12. Alfons Kotowski, red. naczelny “Biuletynu Pomorskiego”
  13. Karol Krefft, (1907 - 1995 w Otominie k. Żukowa) absolwent Gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej w Gdańsku, absolwent prawa UW, założyciel i pierwszy prezes Cassubii 1927, prezes Koła Filistrów 1938-39, prezes Akademickiego Koła Pomorzan w Warszawie (koniec lat 20-tych), po studiach radca prawny, poliglota (7 języków), jako kapitan żołnierz kampanii wrześniowej 1939, po wojnie starosta kartuski 1946, usunięty z urzędu, szykanowany przez UB, za życia otoczony legendą, nazywany “królem Kaszubów”, pochowany na cmentarzu w Żukowie

    Bernard Kula, lata 30-te.

  14. Bernard Kula, (15 września 1908 w Śliwicach w pow. Tuchola - 2 września 2001 w Gdańsku) s. Antoniego (rolnika) i Klary z d. Miloch, po pruskiej szkole podstawowej uczył się progimnazjum Collegium Marianum w Pelpinie, a następnie w Państwowym Gimnazjum Klasycznym w Chełmie, po maturze odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Piechoty w Śremie, student i absolwent Wydziału Prawa UW, c. 1932, prezes Akademickiego Koła Pomorzan w Warszawie 1932-?, po studiach uczęszczał na kurs doktorantów Seminarium Ekonomiczno-Skarbowego prof. Antoniego Kostaneckiego, podjął pracę w Banku Rolnym w Warszawie, organizator i prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Pomorza w Warszawie 1935(?)-39, red. organu Stowarzyszenia “Biuletynu Pomorskiego”, w wojnie obronnej 1939 dowódca plutonu w “Armii Pomorze”, wzięty do niewoli i osadzony w Oflagu XI w Osterode, następnie w Oflagu II C w Woldenbergu, gdzie był wykładowcą kursów uniwersyteckich i założył tajne koło oficerów nazywane Związkiem Pomorskim, po wojnie osiadł w Gdańsku-Oliwie, w 1945 współtworzył Gdańską Spółdzielnię Spożywców, której był dyrektorem do listopada 1948, pracownik spółdzielczości do 1956, a następnie dyrektor oddziału NBP w Gdańsku, członek Rady Naukowej Instytutu Bałtyckiego, prezes Delegatury NIK w Gdańsku 1958-61, współorganizował Zrzeszenie Kaszubskie (1956) oraz Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich (1957), dyrektor Gdańskiego Przedsiębiorstwa Elektryfikacji Rolnictwa 1961-63, a od 1964 dyrektor Zakładu Zaopatrzenia Polskich Lini Oceanicznych, przedstawiciel PLO w Rostoku 1969-73, założył Koło Przyjaciół Pomorza (1971) przy Towarzystwie Przyjaciół Gdańska oraz Związek Przyjaciół Pomorza (1983), wielokrotnie odznaczany, m.in. medalem „Za zasługi dla Gdańska”, Złotym Krzyżem Zasługi (1967), Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski (1972), Medalem 50-lecia Instytutu Bałtyckiego. ożeniony z lekarką Elżbietą Nehring, z którą miał piątkę dzieci: Elżbietę (ur.1945), Bernarda (ur.1947), Krystynę (ur.1948), Wojciecha (ur.1949) i Krzysztofa (ur.1954), pochowany na Cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku [Źródła (poza wskazanymi poniżej spisu członków): relacja córki Krystyny Kuli-Drożdż]

  15. Mika, barwiarz 1932
  16. Czesław Morański, c. 1932
  17. Brunon Nowicki, założyciel Cassubii 1927
  18. Bernard Nuszkowski, (1913-1944) absolwent Liceum Handlowego w Bydgoszczy, od 1930 student Wyższej Szkoły Dziennikarstwa w Warszawie, członek zarządu Stowarzyszenia Przyjaciół Pomorza, od 1938 kierownik studia Rozgłośni Radia Polskiego w Bydgoszczy, podczas okupacji kierownik referatu legalizacji w Oddziale II b (kontrwywiad) Komendy AK obszaru Lwów, aresztowany w październiku 1943 r. i rozstrzelany w publicznej egzekucji
  19. Tomasz Perzyński, założyciel Cassubii 1927
  20. Perczyński, wiceprezes 1932
  21. Pietrzycki, barwiarz 1932
  22. Leon Pohnke
  23. Prechocki, c. 1932
  24. Rolbiecki, c. 1932

    Brunon Schneider, 1936 r.

  25. Brunon Schneider, (1912-1979)

  26. Antoni Skwiercz, ( - 2003) ostatni prezes 1938/39
  27. Hubert Strobel, (1911 - 19??)
  28. Abdon Stryszak, (30 grudnia 1908 w Domatowie k. Pucka - 27 listopada 1995 w Warszawie) absolwent Wydziału Weterynaryjnego Uniwersytetu Warszawskiego, doktorat 1935, weterynarz, epizootiolog, od 1948 profesor Uniwersytetu w Warszawie, a od 1958 profesor zwyczajny Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, od 1960 - jako pierwszy lekarz weterynarii - członek korespondent PAN, od 1969 członek rzeczywisty, doktor honoris causa Wyższej Szkoły Weterynaryjnej w Hanowerze 1963, aktywny członek Komitetu Rozwoju Gospodarczego Ziemi Kaszubskiej, współzałożyciel Zrzeszenia Kaszubskiego, wyróżniony tytułem Członka Honorowego Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski
  29. Jan Szwonka, c. 1932
  30. Ludwik Śróbka, c. 1932
  31. Stanisław Tollik
  32. Franciszek Wentowski, prawd. Franciszek Wentowski (31 marca 1913 w Essen - 5 lipca 1972 w Warszawie) absolwent Gimnazjum Humanistycznego w Tczewie 1931, student i absolwent 1947 prawa UW, w wojnie obronnej 1939 walczył w stopniu kaprala, po wojnie pracował do 1961 w Banku Gospodarstwa Krajowego oraz w NBP, od 1948 działacz Stronnictwa Demokratycznego, był m.in. wiceprzewodniczącym 1965-67 i przewodniczącym 1967-72 Centralnej Komisji Rewizyjnej, z rekomendacji SD zasiadał w Dzielnicowej Radzie Narodowej oraz Radzie Narodowej m. st. Warszawy, działacz Zrzeszenia Prawników Polskich oraz Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich, przewodniczący Rady Głównej Społecznej Fundacji Odbudowy Kraju i Stolicy, a także prezes Wyższej Komisji Dyscyplinarnej dla Adwokatów, współzałożyciel oraz wiceprzewodniczący Rady Naczelnej Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej, pochowany na Starych Powązkach w Warszawie, odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżami Kawalerskim i Oficerskim OOP, Złotą Odznaką Honorową PKPS, Złotą Odznaką Odbudowy m.st. Warszawy, Złotą Odznaką ZPP (vide szerzej Tomasz Otolski, Franciszek Wentowski (1913-1972), maszynopis)
  33. Roman Wiśniewski, ksiądz katolicki
  34. Kazimierz Wittke, (4 marca 1913 w Pobłociu w pow. wejherowskim - 18 września 2006 w Starogardzie Gdańskim) z rodziny ziemiańskiej, s. Antoniego i Pelagii z d. Zakrzewska, brat Stefana (Pomerania), absolwent Gimnazjum w Wejherowie, student i absolwent ekonomii SGH, prezes 1938, w wojnie obronnej 1939 w dowódca plutonu w 2 Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich Pomorskiej Brygady Kawalerii w ramach Armii “Pomorze”, m.in. uczestnik bitwy nad Bzurą, w niewoli niemieckiej w oflagach 1939-45, po wojnie pracował do 1960 w Ministerstwie Handlu Zagranicznego w Warszawie, a następnie w Dziale Handlu Zagranicznego w Centromorze w Gdańsku, na emeryturze osiadł w Starogardzie Gdańskim, honorowy obywatel miasta Starogard Gdański, pochowany w Starogardzie (vide szerzej: Jerzy Kostka, Ród Wittke, Koszalin 1995, s. 10 i n.)
  35. Franciszek Wróblewski

Olderman z fuksami, Warszawa 1935 r.

Listę członków opracowano na podstawie:

1) wspomnień Bernarda Kuli oraz Antoniego Skwiercza, Archiwum Korporacyjne,
2) Daniel Pater, Patryk Tomaszewski, Od morza jesteśmy…, Toruń 2006,
3) Eugeniusz Pryczkowski, Siła Żukowa, Żukowo 2009,
4) innych materiałów archiwalnych z Archiwum Korporacyjnego,
5) wydawnictw encyklopedycznych i biograficznych oraz rozmów z rodzinami członków Korporacji Cassubia.

Opracowanie: Bartłomiej P. Wróblewski
Opublikowano: 14 II 2010 r.
Ostatnia zmiana: 2 XI 2024 r.

Propozycja cytowania: Bartłomiej P. Wróblewski, Polska Akademicka Korporacja Cassubia (Warszawa), (na:) www.archiwumkorporacyjne.pl, stan 2 XI 2024 r.

O Archiwum  |  Muzeum Korporacyjne  |  Aktualności  |  Kontakt  |   English © Archiwum Korporacyjne     Nota prawna  |  Mapa serwisu  | 
Szukaj    »
created by { re.PUBLIK }