Środowiska warszawskie

W związku z represjami państwa komunistycznego, działalność korporacyjna w okresie PRL-u była prowadzona nieoficjalnie. Przez większość tego czasu ograniczała się także niemal wyłącznie do spotkań w gronie jednej korporacji. Od końca lat 60-tych można jednak zaobserwować pewną stopniową konsolidację środowiska skartelowanych, tzw. starych korporacji: Konwentu Polonia, Arkonii, Welecji i Jagiellonii, a w latach 80-tych podobną próbę podjętą przez młodsze korporacje Sarmatię, Patrię, Aquilonię i Spartę oraz poznańską Lechię.

Arkonii, Weleci, Jagiellonii, Komers 110-lecia Arkonii, Warszawa 1989 r.

Spoiwem łączącym stare korporacje były ideowe, rodzinne i towarzyskie więzi łączące te konwenty i ich członków. Dokumentowały je zawarte jeszcze przed wojną kartele: Konwentu Polonia z Arkonią, Welecją i Jagiellonią oraz Arkonii z Jagiellonią. Zostały one uzupełniane w 1979 r. kartelem między Arkonią a Welecją, a w 1983 r. między Welecją a Jagiellonią.

Odsłonięcie tablic epitafijnych poświęconych poległym na Wschodzie Polonusom, Arkonom, Weletom i Jagiellonom, Warszawa 23 IV 1988 r.

Podobnie jak na emigracji w Londynie, także w Warszawie członkowie tych konwentów zapraszali się wzajemnie i spotykali regularnie na uroczystościach rocznicowych. Delegacje zaprzyjaźnionych korporacji uczestniczyły także w innych ważnych uroczystościach bliskich sobie korporacje, w szczególności przy odsłanianiu tablic pamiątkowych: w 1968 r. Konwentu Polonia, w 1969 r. Arkonii, w 1970 r. Jagiellonii, a w 1979 r. Welecji. Ukoronowaniem współpracy było ufundowanie i jednoczesne odsłonięcie dnia 23 IV 1988 r. na ścianie kościoła pw. św. Karola Boromeusza na warszawskich Powązkach czterech tablic epitafijnych poświęconych poległym na Wschodzie Polonusom, Arkonom, Weletom i Jagiellonom.

Tablica poświęcona poległym i zaginionym na Wschodzie członkom Konwentu Polonia.Tablica poświęcona poległym i zaginionym na Wschodzie członkom Welecji.Tablica poświęcona poległym i zaginionym na Wschodzie członkom Jagiellonii.

Z kolei spoiwem łączącym korporacje młode Sarmatię, Patrię, Aquilonię i Spartę oraz poznańską Lechię było przywiązanie do tradycji Związku Polskich Korporacji Akademickich, a konkretnym celem stworzenie w wieży przy kościele akademickim św. Anny w Warszawie Kwatery Pamięci poświęconej korporacjom zrzeszonym przed wojną w Związku. Projekt realizowano w latach 1983-88. Jak napisano w Księdze Pamiątkowej 80-lecia Korporacji Sarmatia: “Wybór miejsca nie był przypadkowy, gdyż nawiązuje do trwałych więzi korporacji z kościołem katolickim, a kościół akademickim był również – korporacyjnym, w którym tradycyjnie kończyły się pochody korporacji w rocznicę Konstytucji 3-go Maja oraz odbywały się liczne msze okolicznościowe.” (Warszawa 1988, s. 57). W holu wieży o powierzchni ok. 30 metrów kwadratowych rozmieszczono 80 fresków tarcz z barwami poszczególnych korporacji wraz z ich nazwami, datami i miejscami założenia. Dziesięć korporacji zostało wyróżnionych: pięć założycielskich oraz najstarszych korporacji w pięciu ośrodkach akademickich poza Warszawą (Wilno – Konwent Polonia, Lwów – Lutyko-Venedya, Gdańsk – ZAG Wisła, Poznań – Lechia, Kraków – Gnomia). Umieszczono także herb Związku Polskich Korporacji Akademickich, informację o korporacjach akademickich, a także listę księży będących członkami rzeczywistymi i honorowymi różnych korporacji.

Wydaje się, że to działalność obu środowisk w znacznym stopniu przyczyniła się do odrodzenia w początkach lat dziewięćdziesiątych ruchu korporacyjnego w Polsce. Działania drugiego z nich prowadziły do powstania w 1993 r., w oparciu o tradycje Związku Polskich Korporacji Akademickich, Stowarzyszenia Filistrów Polskich Korporacji Akademickich, a następnie reaktywacji w 1998 r. samego Związku.

Opracowanie: Bartłomiej P. Wróblewski
Opublikowano: 16 VII 2010 r.

Propozycja cytowania: Bartłomiej P. Wróblewski, Warszawskie środowiska korporacyjne 1939-1989, (na:) www.archiwumkorporacyjne.pl, stan 16 VII 2010 r.

| Muzeum Korporacyjne | Aktualności | Kontakt | English © Archiwum Korporacyjne Nota prawna | Mapa serwisu | created by { re.PUBLIK }