Kowno

Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości w 1918 r. i zajęciu w 1920 r. Wilna przez wojska polskie stolicą kraju stało się Kowno. W samym mieście, tak jak i na pozostałych terenach Litwy, nie istniała wówczas żadna szkoła wyższa. Do pewnego stopnia funkcje jej spełniały utworzone 27 I 1920 r. Wyższe Kursy Naukowe, które zostały przekształcone dnia 16 lutego 1922 r. w Uniwersytet Litewski w Kownie. Nazwa uczelni została przemianowana w 1930 r. na Uniwersytet Witolda Wielkiego w Kownie.

Liczba studentów na Uniwersytecie wzrosła w okresie międzywojennym znacząco. W 1922 studiowało 1168 osób, a dziesięć lat później szkoła miała już 4475 słuchaczy. Trudno jest natomiast oszacować liczbę studentów Polaków na Uniwersytecie Kowieńskim. Wiadomo, że Polacy stanowili ok. 7 % ludności Litwy Kowieńskiej. Do utworzonego w 1925 r. Zjednoczenia Polaków Studentów Uniwersytetu Litewskiego (od 1930 r. Zjednoczenia Polaków Studentów Uniwersytetu Witolda Wielkiego) należało natomiast w 1926 r. 80, a w 1934 182 członków. Stanowiło to jedynie ok. 4 % ogółu studiujących. Należy wspomnieć, że z inicjatywy Zjednoczenia wychodziło bliskie idei krajowców pismo „Iskry” oraz powołano Związek Polskiej Młodzieży Akademickiej Litwy grupujący organizacje akademickie i studentów narodowości polskiej pochodzących z Litwy Kowieńskiej.

Na Uniwersytecie w Kownie funkcjonowało w okresie międzywojennym kilkadziesiąt korporacji. Niektóre z nich, jak np. założony w 1908 r. w Petersburgu Corps Fraternitas Lituanica, powstały jeszcze przed pierwszą wojną światową. Zdecydowana większość utworzona została jednak dopiero w dwudziestoleciu międzywojennym. Spośród nich największą rolę odgrywał powstały w 1922 r. Corps Neo-Lithuania. Istniały poza tym także: Filiae Lithuania oraz korporacja żmudzinów Samogitia. Liczne były także korporacje mniejszości narodowych. W Kownie istniały m.in. żydowskie Vetaria i Jordania, a także łotewska Sidrabenia, niemiecka Arminia, rosyjska Ruthenia.

W latach międzywojennych w Kownie funkcjonowały trzy męskie polskie korporacje: Concordia, Lauda i Antevia, a także żeńska korporacja (parakorporacja ?) Znicz. Z Kownem związana była także działająca na terenie Austrii i Czechosłowacji korporacja studentów-Polaków z Litwy Kowieńskiej - Samogitia. Lauda, Antevia i Znicz, a także Samogitia były członkami Związku Polskiej Młodzieży Akademickiej Litwy. Organizacyjną trwałością wykazała się przede wszystkim Lauda. O istniejącej w 1928 r. Concordii brak jest szerszych danych, natomiast stworzona przez secesjonistów z Laudy w 1929 r. Antevia okazała się efemerydą. Dodać trzeba, że utworzona w rocznicę wybuchu powstania listopadowego dnia 29 XI 1930 r. Znicz istniała, podobnie jak Lauda, do czasu zajęcia Litwy Kowieńskiej przez Sowietów w czerwcu 1940 r.

W Kownie działała - podobnie jak w Czerniowcach - jedna z nielicznych polskich korporacji gimnazjalnych - Fidelitas.

Zarząd K! Fidelitas na rok szkolny 1935/36, olderman Stefan Milwid, sekretarz Edmund Joczyn, wiceprezes Ludwik Dowejko, skarbnik Władysław Szukszta, Kowno 15 czerwca 1935 r.

Opracowanie: Bartłomiej P. Wróblewski
Opublikowano: 12 IX 2007 r.
Ostatnia zmiana: 17 IX 2017 r.

Propozycja cytowania: Bartłomiej P. Wróblewski, Polskie środowisko korporacyjne w Kownie, (na:) www.archiwumkorporacyjne.pl, stan 17 IX 2017 r.

O Archiwum  |  Muzeum Korporacyjne  |  Aktualności  |  Kontakt  |   English © Archiwum Korporacyjne     Nota prawna  |  Mapa serwisu  | 
Szukaj    »
created by { re.PUBLIK }