Pozostałe

W wirtualnym Muzeum Polskich Korporacji Akademickich zaprezentowano w formie osobnych opracowań historię oraz stan członkowski 10 korporacji spoza terenów II Rzeczypospolitej. Stanowiły one większość znaczących polskich korporacji funkcjonujących w owym czasie poza krajem. Na temat pozostałych korporacji (Filarecja z Paryża, Concordia i Antevia z Kowna, Fraternitas Inflantica i żeńska Plateria z Rygi, Grenoblia z Grenoble, Brunensia z Brna, Gaskonja z Louvain) wiadomo stosunkowo niewiele. Można mieć nadzieję, że w miarę powiększania zbiorów Archiwum Korporacyjnego także te związki doczekają się osobnych opracowań na stronie. Tymczasem już teraz zostaną one krótko zaprezentowane.

Poniższe, fragmentaryczne listy członków (w większości) mniejszych korporacji spoza granic II Rzeczypospolitej obejmują niewiele nazwisk. Będziemy wdzięczni za ich uzupełnianie i korektę, przesyłanie danych biograficznych i fotografii członków korporacji (vide Kontakt), jak także za pomoc w poszukiwaniach materialnych śladów oraz wszelkich informacji o samych korporacjach (vide Poszukiwania).

I. Korporacja “Filaretia” w Paryżu

Filarecja, Paryż 1927/28 r.

Data powstania: 1 II 1926 r.
Siedziba: Paryż
Barwy: granatowa – wiśniowa – stalowa
Dewiza: „Państwo, Duch, Honor, Nauka”

Rys historyczny

Filarecja została złożona dnia 1 II 1926 r. w Paryżu przez grupę ośmiu polskich korporantów. Ideologia Korporacji oparta była o tradycje wileńskich filaretów oraz o kult Józefa Piłsudskiego i Adama Mickiewicza. Widocznym znakiem tej łączności ideowej było przyjęcie na członka honorowego Filarecji Władysława Mickiewicza, syna wieszcza Adama Mickiewicza.

Korporacja współpracowała ściśle ze Stowarzyszeniem Studentów Polskich w Paryżu oraz innymi organizacjami polskimi we Francji, m.in. Związkiem Stowarzyszeń Polskich we Francji, Związkiem Towarzystw im. Józefa Piłsudskiego, Komitetem Pomocy Bezrobotnym, Ligą Morską i Kolonialną. Członkowie Filarecji należeli również do współzałożycieli oddziału francuskiego Ligi Obrony Powietrznej Państwa.

Cyrkiel Filarecji, 1928 r.

Od lat 20-tych działało w Paryżu Koło Przyjaciół Filarecji, które skupiało przedstawicieli życia naukowego i społecznego kolonii polskiej we Francji. Należeli do niego m.in. referent oświatowy Ambasady RP w Paryżu Regina Jędrzejewicz, reżyser i producent filmowy Starewicz, dyrektor Szkoły Batignolskiej Alfred Burzyński.

Korporacja wydawała periodyk “Filarecja w Paryżu”.

Siedziba stowarzyszenia mieściła się kolejno: przy ul. Michelet 9, na ul. Lamande 17, a następnie w dawnej szkole bajońskiej.

Całkowita ustalona, fragmentaryczna imienna lista członków obejmuje 38 nazwisk, w tym ośmiu członków honorowych. W 1929 r. liczyła 42 , a w 1933 r. podobnie ok. 40 członków.

Lista członków

    Marian Bartolewski, 1928 r.

  1. Marian Bartolewski, student Szkoły Technicznej Aeronautyki i Konstrukcji Samochodowych, prezes 1927/28

    Bogusław Błasikiewicz, 1928 r.

  2. Bogusław Błasikiewicz, akt. 1928

  3. Alfred Budzyński, dyrektor Szkoły Batignolskiej w Paryżu, członek nadzwyczajny Filarecji
  4. Helena Chłapowska, Protektorka i patronka Filarecji (członek honorowy Filarecji)
  5. Ignacy Czajkowski, wiceprezes 1932

    Jan Dąbrowski, 1928 r.

  6. Jan Dąbrowski, akt. 1928

    Ludwik Dąbrowski, 1928 r.

  7. Ludwik Dąbrowski, akt. 1928

  8. E. Faliński, olderman 1932

    Witold Grabowski, 1928 r.

  9. Witold Grabowski, student Szkoły Technicznej Aeronautyki i Konstrukcji Samochodowych, sekretarz 1927/28

    Eugeniusz Gundelach, 1928 r.

  10. Eugeniusz Gundelach, akt. 1928

    Tadeusz Jagoszewski, 1928 r.

  11. Tadeusz Jagoszewski, akt. 1928

    Lew Jakimiuk, 1928 r.

  12. Lew (Wsiewołod) Jakimiuk, student Szkoły Wyższej Aeronautyki, olderman 1927/28

  13. Napoleon Jekiel, akt. 1928

    Henryk Januszewicz, 1928 r.

  14. Henryk Januszewicz

  15. Witold N. Komar, prezes 1932
  16. J. Kowalec, sekretarz 1932

    Wacław Królikowski, 1928 r.

  17. Wacław Królikowski, akt. 1928

  18. Lasocki, chrzestny sztandaru Filarecji (członek honorowy Filarecji)

    Jerzy Lipka, 1928 r.

  19. Jerzy Lipka, student, wiceprezes 1927/28

  20. Henryk Lubański, akt. 1928
  21. Antoni Małachowski, przemysłowiec paryski, członek nadzwyczajny Filarecji

    Władysław Mickiewicz, 1926 r.

  22. Władysław Mickiewicz, (23 czerwca 1838 w Paryżu - 9 czerwca 1926 w Paryżu) herbu Poraj, s. Adama (wieszcza) i Celiny z Szymanowskich, pierwszy filister Filarecji

    Mieczysław Mrowiński, 1928 r.

  23. Mieczysław Mrowiński, akt. 1928

    Roman Myszkowski, 1928 r.

  24. Roman Myszkowski, akt. 1928

    Lech Pachucki, 1928 r.

  25. Lech Pachucki, akt. 1928

    E. Puncz, 1928 r.

  26. E. Puncz, akt. 1928

  27. Antoni Potocki, pisarz, drugi Opiekun i filister honorowy Filarecji
  28. Jerzy Pruszkowski, akt. 1928

    Jerzy Rulikowski, 1928 r.

  29. Jerzy Rulikowski, akt. 1928

    Jan Skiba, 1928 r.

  30. Jan Skiba, filister 1928

    Tadeusz Skusiewicz, 1928 r.

  31. Tadeusz Skusiewicz

    Andrzej Sobieski, 1928 r.

  32. Andrzej Sobieski, filister 1928

    Edmund Sobociński, 1928 r.

  33. Edmund Sobociński, akt. 1928

  34. Starzewski sekretarz ambasady polskiej, członek nadzwyczajny Filarecji

    Jerzy Tłomakowski, 1928 r.

  35. Jerzy Tłomakowski, filister 1928

    Jerzy Wesołowski, 1928 r.

  36. Jerzy Wesołowski, akt. 1928

  37. Zygmunt Zaleski, prof. Instytutu Słowiańskiego w Paryżu i Delegat Ministerstwa Oświecenia Publicznego i Wyznań Religijnych, członek nadzwyczajny Filarecji
  38. M. Zamoyska chrzestna sztandaru Filarecji, (członek honorowy Filarecji)

Opublikowano: 28 VII 2010 r.
Ostatnia zmiana: 6 VI 2013 r.

II. Concordia

Data powstania: 1928 r. (?)
Siedziba: Kowno
Barwy: ?
Dewiza: ?

III. Antevia

Antevia, Kowno ok. 1929 r.

Data powstania: 1929 r.
Siedziba: Kowno
Barwy: czerwona - zielona - biała
Dewiza: ?

Rys historyczny

Antevia powstała w wyniku nieporozumień w Korporacji Lauda, której kilku członków postanowiło stworzyć nowy związek. Został on zatwierdzony przez Senat Uniwersytetu w kwietniu 1929 r.

Nowa korporacja okazała się efemerydą i prawdopodobnie zaprzestała działalności już w 1930 r. Jak wynika z relacji I. Bukowskiej “Rozwiązana w związku z konfliktem z Laudą - który miał być zakończony pojedynkiem wszystkich ze wszystkimi. ‘Antevia’ przekonana przez poważnych działaczy ustąpiła i żeby wyjść z honorem została rozwiązana.”

Całkowita ustalona, niekompletna imienna lista członków obejmuje 14 nazwisk, w tym jednego członka honorowego.

Lista członków

  1. Bronisław Baniewicz
  2. Michał Butarlewicz
  3. Jan (N. ?) Hanusowski, założyciel Antevii, prezes sem. zim. 1929/30
  4. Karaś
  5. Wacław Mickiewicz
  6. Edward Mikulski, założyciel Antevii
  7. Tadeusz Mongird, założyciel Antevii
  8. Stanisław Pełczyński, założyciel Antevii
  9. Cz. Stefanowicz, Filister honorowy Antevii
  10. Henryk Szatyński, założyciel Antevii, prezes 1930
  11. Jan Świderski
  12. Michał Tomaszewicz
  13. Leon Woynorowski
  14. Marian Zienkiewicz, założyciel Antevii

IV. Fraternitas Inflantica

Data powstania: 1929 r.
Siedziba: Ryga
Barwy: ?
Dewiza: ?

Rys historyczny

Fraternitas, podobnie jak żeńska korporacja Plateria, powstała z inicjatywy Polskiego Stowarzyszenia Akademickiego na Łotwie. Zamysł powołania korporacji miał być próbą nawiązania przez izolowane w w życiu uniwersyteckim Stowarzyszenie lepszych kontaktów z dominującymi w życiu studenckim łotewskimi korporacjami akademickimi. Za radą K! Talavia, od 1928 r. skartelowaną z polską K! Welecja, postanowiono powołać dwie polskie korporacje, m.in. Fraternitas Inflantica.

Fraternitas kandydowała pod opieką K! Talavia, dzięki której pomocy udało się jej uzyskać akceptację innych ryskich korporacji.

W 1931 r. korporacja miała skupiać 89% studiujących w Rydze Polaków.

V. Plateria (żeńska)

Data powstania: 1930 r.
Siedziba: Ryga
Barwy: ?
Dewiza: ?

Rys historyczny

Plateria, podobnie jak męska korporacja Fraternitas, powstała z inicjatywy Polskiego Stowarzyszenia Akademickiego na Łotwie. Zamysł powołania korporacji miał być próbą nawiązania przez izolowane w w życiu uniwersyteckim Stowarzyszenie lepszych kontaktów z dominującymi w życiu studenckim łotewskimi korporacjami akademickimi. Za radą K! Talavia, od 1928 r. skartelowaną z polską K! Welecja, postanowiono powołać dwie polskie korporacje, m.in. Platerię.

Plateria kandydowała pod opieką żeńskiej K! Imperia, dzięki której pomocy udało się jej uzyskać akceptację innych ryskich korporacji.

VI. Grenoblia

Data powstania: przed 1933 r.
Siedziba: Grenoble
Barwy: ?
Dewiza: ?

Rys historyczny

Grenoblia została złożona przez polskich studentów Politechniki w Grenoble. Skupiała osoby o sympatiach piłsudczykowskich.

Całkowita ustalona, fragmentaryczna imienna lista członków obejmuje pięć nazwisk.

Lista członków

  1. J. Brzeziński , prezes od grudnia 1932
  2. B. Gołębiowski, olderman od grudnia 1932
  3. A. Kopysłyński, skarbnik od grudnia 1932
  4. J. Mikulski, sekretarz od grudnia 1932
  5. F. Pastorowski, wiceprezes od grudnia 1932

VII. Brunensia

Data powstania: ?
Siedziba: Brno Morawskie
Barwy: ?
Dewiza: ?

Lista członków

  1. Ludwik Guzdek, ? (28 lipca 1910 w Brnie - 14 kwietnia 1991 w Krakowie) student PL oraz Politechniki w Brnie, ppor. rez. 1938, w wojnie obronnej 1939 dowódca oddziału łączności Armii Kraków, więzień oflagu IIC w Woldenbergu, po wojnie pracownik Elektrowni Kraków, a następnie do emerytury “Energoprojektu”
  2. Szczepkowski

VIII. Polska Korporacja Gaskonja w Louvain

Data powstania: przed X 1935 r.
Siedziba: Louvain
Barwy: granatowo-biało-czerwone
Dewiza:

Pieczęć Gaskonji, 1935 r.

Istnienie polskiej korporacji akademickiej w o nazwie Gaskonja w Louvain potwierdzone jest tylko przez jeden dokument. To zaproszenie na bal w Warszawie, który miał się odbyć 15 października 1935 r. w salonach “Café-Dancing Club” przy ul. Nowy Świat 15 w Warszawie. O korporacji nic bliższego nie wiadomo.

Zaproszenie na Bal Gaskończyków, 1935 r.

Bibliografia:

1) Polska młodzież akademicka we Francji, Wydawnictwo Korporacji “Filaretia”, Paryż 1928.
2) Daniel Pater, Polskie związki korporacyjne na obczyźnie w okresie międzywojennym, www.aquilonia.waw.pl.

Listy członków opracowano na podstawie:

1) materiałów archiwalnych z Archiwum Korporacyjnego,
2) wydawnictw encyklopedycznych i biograficznych oraz rozmów z rodzinami członków korporacji.

Opracowanie: Bartłomiej P. Wróblewski
Opublikowano: 28 VII 2010 r.
Ostatnia zmiana: 26 X 2024 r.

Propozycja cytowania: Bartłomiej P. Wróblewski, Mniejsze i mniej znane korporacje spoza granic II Rzeczypospolitej, (na:) www.archiwumkorporacyjne.pl, stan 26 X 2024 r.

O Archiwum  |  Muzeum Korporacyjne  |  Aktualności  |  Kontakt  |   English © Archiwum Korporacyjne     Nota prawna  |  Mapa serwisu  | 
Szukaj    »
created by { re.PUBLIK }