K! Lutycja

Herb Stowarzyszenia Lutycja, 1904. Nazwa:
Stowarzyszenie “Lutycja”
Siedziba:
Dorpat
Data powstania:
14 X 1884 r.
Barwy:
niebieska – amarantowa – biała
Dewiza:
„Naprzód pracą!”

Rys historyczny

Lutycja, Dorpat 1888 r.

Lutycja została założona dnia 14 X 1884 r. przez grupę Polaków studentów Instytutu Weterynaryjnego w Dorpacie. Była to pierwsza polska studencka organizacja weterynaryjna na obczyźnie. Wśród założycieli byli: Władysław Kurnatowski, Mirosław Lipski, Eliasz Noniewicz oraz Jan Szukszta. Wzorem dla Lutycji był Konwent Polonia – skupiająca słuchaczy Uniwersytetu Dorpackiego, założona w 1828 r. najstarsza polska korporacja na terenach zaboru rosyjskiego. Stowarzyszeniu nadano - podobnie jak powstałym nieco wcześniej w Rydze korporacjom Arkonia i Welecja - nazwę związaną z historią zachodniej Słowiańszczyzny. Nazwa pochodzi od Lutyków (Wieletów), grupy plemiennej Słowian połabskich o demokratycznej strukturze społecznej.

Oficjalnymi celami powołania stowarzyszenia było samokształcenie oraz utrzymywanie kontaktów towarzyskich. Faktycznym powodem miało być “zachowanie, pielęgnowanie i rozwijanie polskości wśród członków stowarzyszenia, rzuconych na obcy narodowościowo (…) teren i wystawionych na wpływy częstokroć wrogie wszystkiemu co polskie”. Dla realizacji tych założeń urządzano zebrania z referatami na tematy z zakresu historii, literatury ojczystej oraz problemów związanych z przedmiotem studiów. Lutycja gromadziła polskie i zagraniczne książki naukowe, w tym podręczniki i skrypty, literaturę piękną, a także czasopisma. Prowadziła bibliotekę, czytelnię, stołówkę oraz udzielała pomocy materialnej swym członkom. Uczestniczyła w życiu dorpackiej Polonii.

Druga zwrotka Hymnu Lutycji, 1904 r.

Lutycja w odróżnieniu od wspomnianych wcześniej Arkonii i Welecji, w drugiej połowie XIX wieku nie określała się jako “korporacja akademicka”, a jej członkowie - podobnie jak Konwent Polonia - nie nosili barw tj. dekli (czapek) oraz band (szarf). Niemniej wykazywała inne cechy tego rodzaju związków studenckich. Oparta była na dożywotności członkostwa, posiadała instytucję filisteriatu, tradycje i zwyczaje typowe dla ówczesnych polskich korporacji, w tym charakterystyczne trzy barwy, cyrkiel, herb oraz sztandary. Miała hymn oraz pieśni uroczyste i biesiadne, tożsame z tymi, które śpiewano w Konwencie Polonia, Arkonii i Welecji.

W ciągu 34 lat działalności Lutycja przeżywała lepsze i gorsze okresy. W trakcie wewnętrznych przesileń - jak podaje Konrad Millak - z jej łona wydzielały się różne efemeryczne związki. Jedynym trwałym z nich była K! Venedya, która powstała w dniu 4 II 1907 r. W okresie pierwszej wojny światowej, która ograniczyła napływ studentów do Instytutu Weterynarii w Dorpacie, znacząco zmalała liczba członków Lutycji, a w 1918 r. w związku z zajęciem Dorpatu przez Niemców ostatecznie zaprzestała ona swojej działalności.

Dr Jan Szukszta, Lwów 25 VI 1930 r.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości na II Wszechpolskim Zjeździe Lekarzy Weterynaryjnych w Poznaniu w lipcu 1921 r. doszło do połączenia Lutycji i Venedyi, których członkowie podpisali umowę, zgodnie z którą stworzono jedną wspólną korporację pod nazwą Lutyko-Venedya z siedzibą we Lwowie. W 1935 r. z inspiracji jednego z założycieli dorpackiej Lutycji dra Jana Szukszty na tle różnic politycznych doszło w Lutyko-Venedyi do podziału. W jego wyniku grupa kilku członków Lutyko-Venedyi utworzyła nawiązującą do tradycji dorpackich odnowioną Lutycję.

Oparta o ustalenia Konrada Millaka lista członków Lutycji za okres 1884-1917 obejmuje 213 nazwisk. Na stronie Archiwum znajduje się ona w zbiorczym zestawieniu w części poświęconej K! Lutyko-Venedya.

Bibliografia:

1) Konrad Millak, Polskie stowarzyszenia studentów weterynarii w Dorpacie do 1918 roku, (w:) Zeszyty Naukowe SGGW - Seria Historyczna, z. 2, Warszawa 1965, s. 93 i n.,
2) Zbysław Popławski, Lista członków Polskiej Korporacji Akademickiej Lutyko-Venedya (Lwów), (w:) Polskie Korporacje Akademickie 1996, nr 11, s. 34 i n.

Opracowanie: Bartłomiej P. Wróblewski
Opublikowano: 13 X 2010 r.

Propozycja cytowania: Bartłomiej P. Wróblewski, Korporacja Lutycja (Dorpat), (na:) www.archiwumkorporacyjne.pl, stan 13 X 2010 r.

O Archiwum  |  Muzeum Korporacyjne  |  Aktualności  |  Kontakt  |   English © Archiwum Korporacyjne     Nota prawna  |  Mapa serwisu  | 
Szukaj    »
created by { re.PUBLIK }